ارز فیات چیست و چه تفاوتی با ارزهای دیجیتال دارد؟
ارز فیات دقیقا هین پول هایی است که برای رد بدل کردن کالاهای خود استفاده میکنیم هر کشوری پول رایج خود را دارد در طول تاریخ بشریت همیشه برای مبادلات و رفع نیازهای انسان ها یک اوراق بها داری جابه جا شده و در نتیجه یک داد و ستد همیشه فروشنده و خریدار مبادلات خود را انجام داده اند. اما هیچ تضمینی برای آینده ارزهای فیات وجود ندارد.
تاریخچه پول کاغذی (فیات مانی)
مردم دنیا قرن ها پیش برای تبادل اقلام مورد نیاز خود از مبادله کالا به کالا استفاده می کردند. بعدها پول کاغذی در کشور چین چاپ شد. استان سی چوآن در قرن یازدهم میلادی صدور پول کاغذی یا همان فیات مانی را آغاز کرد. ابتدا امکان تبدیل این پول کاغذی به ابریشم، طلا و یا نقره وجود داشت ولی در نهایت طی قرن سیزدهم میلادی، یک سیستم ارز فیات تشکیل شد. مورخان نوشته اند که این سیستم پولی در سقوط امپراتوری مغول ها نقشی اساسی داشته است و هزینه های بیش از اندازه و ابرتورم ریشه اصلی مشکلات آن بودند.
ارزهای فیات چگونه کار می کنند؟
ارزهای فیات یا همان پول کاغذی امروزی توسط هیچ کالای فیزیکی پشتیبانی نمی شود، بلکه با اعتقاد افراد و دارندگان آن ارزشمند و به موجب دستورات دولتی و قانونی ارزش گذاری می شود. پول کاغذی به عنوان یک وسیله ذخیره سازی برای قدرت خرید و جایگزینی برای سیستم مبادله ای نقش بازی می کند. این به مردم اجازه می دهد تا محصولات و خدمات را همان طور که نیاز دارند، بدون نیاز به مبادله کالا با کالا خریداری کنند.
ارزش پول فیات بستگی به نحوه عملکرد اقتصادی یک کشور، نحوه اداره کشور و تأثیر این عوامل بر نرخ بهره بانکی دارد. کشوری که بی ثباتی سیاسی را تجربه می کند، احتمالاً دارای یک ارز فیات ضعیف و قیمت های تورم زا است، که خرید محصولاتی که مردم نیاز روزانه دارند را برای آن ها دشوار می کند. یک ارز فیات زمانی به خوبی کار می کند که عموم مردم به توانایی آن ارز اعتقاد و برای قدرت خرید، اعتماد کافی داشته باشند. همچنین باید اعتبار کامل دولت حاکم را برخوردار باشد و البته به میزان چاپ این ارزها توسط بانک های مرکزی دولت ها نیز مربوط است.
مزایا و معایب استفاده از ارز فیات
مهم ترین ویژگی ارزهای فیات، بر خلاف کالاهایی مانند طلا، مس و نقره، ثبات ارزش آن است. استفاده از پول فیات در قرن بیستم رایج شد، زیرا دولت ها و بانک ها برای محافظت از اقتصاد خود در برابر رکودهای مکرر چرخه تجاری وارد عمل شدند. ارزهای مبتنی بر کالا به دلیل چرخه تجاری منظم و رکودهای دوره ای نوسان داشتند. بانک های مرکزی می توانند در صورت نیاز پول کاغذی را چاپ یا نگهداری کنند و بر روی آن ها کنترل بیشتری در عرضه پول، نرخ بهره و نقدینگی داشته باشند.
به عنوان مثال، کنترل فدرال رزرو بر عرضه و تقاضای پول، آن را قادر ساخت تا بحران مالی جهانی سال 2008 را از آسیب رساندن بیشتر به سیستم مالی ایالات متحده و اقتصاد جهانی مدیریت کند. اگر چه پول فیات به عنوان ارز باثبات تری در دنیا دیده می شود که می تواند در برابر رکود کاهش یابد، اما بحران مالی جهانی خلاف آن را ثابت کرد. حتی فدرال رزرو که عرضه پول را کنترل می کند، نتوانست از وقوع بحران جلوگیری کند. منتقدان پول فیات استدلال می‌کنند که عرضه محدود طلا آن را به ارز ثابت تری نسبت به پول فیات که عرضه نامحدودی دارد، تبدیل می کند.
شکست ارزهای فیات
در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی، بانک مرکزی زیمباوه به علت مشکلات اقتصادی، چاپ پول ملی خود را به میزان شگفت انگیزی افزایش داد. این اقدام منجر به ابرتورم در این کشور شد و در سال ۲۰۰۸ نرخ تورم این کشور بین ۲۳۰ تا ۵۰۰ میلیارد درصد قرار داشت. قیمت ها به سرعت در حال افزایش بودند و شرایط به حدی بد شده بود که مشتریان برای خرید مایهتاج روزانه خود دچار مشکل شده بودند. آن ها محبور به حمل کیسه هایی پر از پول بودند. در اوج بحران اقتصادی این کشور، ۱۰۰ تریلیون دلار زیمباوه ای، معادل ۴۰ سنت از ارز کشور آمریکا بود.
تفاوت ارز فیات با طلا در چیست؟
طلا امکان تبدیل اسکناس های کاغذی به طلا را فراهم می‌کرد و پشتوانه تمام پول های کاغذی این سیستم، مقداری مشخصی از این فلز گران بها بود که توسط دولت نگهداری می شد. در یک سیستم ارزی کالا محور، دولت ها و بانک ها تنها در صورتی می توانند ارز جدید وارد چرخه اقتصاد کنند که مقدار متناسبی از طلا در ذخایر خود داشته باشند. چنین سیستمی توانایی دولت برای تولید پول و افزایش ارزش آن (صرفا بر اساس فاکتورهای اقتصادی) را محدود می کند. در اکوسیستم ارزهای فیات، پول را نمی توان به چیز دیگری تبدیل کرد.
در این سیستم، مسئولین می توانند به صورت مستقیم روی ارزش پول تاثیر گذاشته و افزایش یا کاهش قیمت آن را به شرایط اقتصادی وابسته کنند. بنابراین دولت ها و بانک های مرکزی‌شان اختیارات بیشتری خواهند داشت و با به کار گیری ابزارهای مختلف می توانند نسبت به انواع شرایط و بحران های اقتصادی، واکنش مناسب نشان دهند. بانک داری ذخایر کسری (Fractional Reserve Banking) و کاهش کمی (Quantitative easing) از جمله ابزارهایی هستند که این سیستم در اختیار دولت ها و بانک ها قرار می دهد. طرفداران طلا ادعا می کنند سیستم یک ارز کالا محور به دلیل پشتوانه فیزیکی و ارزشمندش، ثبات بیشتری دارد. در مقابل، طرفداران سیستم پولی فیات می گویند که قیمت طلا هرگز با ثبات نبوده است. نوسان و تغییر در میزان ارزش، هم برای ارز کالا محور و هم برای ارز فیات اتفاق می افتد، ولی در سیستم فیات، دولت در شرایط اقتصادی اضطراری اختیار عمل بیشتری دارد.
تفاوت ارز فیات با ارزهای دیجیتال
ارز فیات و ارزهای دیجیتال پشتوانه فیزیکی ندارند و این تنها وجه تشابه آن ها با یکدیگر است. در حالی که پول فیات توسط دولت ها و بانک های مرکزی کنترل می شود، رمز ارزها اصولا به خاطر یک دفتر کل توزیع شده به نام بلاک چین، ساختاری غیر متمرکز دارند. نحوه تولید این دو نوع پول نیز کاملا متفاوت است. بیت کوین مثل بیشتر کریپتوکارنسی ها، یک موجودی محدود و کنترل شده دارد، اما در مقابل، بانک ها می توانند هر مقدار از ارز فیات را بدون هیچ پیش نیازی و با توجه به صلاح دیدشان برای اقتصاد کشور، تولید کنند.
رمز ارزها پول دیجیتالی هستند و معادل فیزیکی ندارند و مرزی برای آن ها تعیین نشده است. بنابر این برای انجام تراکنش های بین‌‌المللی محدودیت های کمتری دارند. علاوه بر این، تراکنش های رمزارزی برگشت ناپذیر هستند و با توجه به ماهیت رمزارزها، دنبال کردن و پیگیری امور مالی در مقایسه با سیستم فیات بسیار دشوارتر خواهد بود. در حال حاضر، بازار ارزهای دیجیتال خیلی کوچک تر و در نتیجه پُر نوسان تر از بازارهای سنتی است. این نوسان زیاد احتمالا یکی از دلایل اصلی پذیرفته نشدن رمزارزها در بخش اصلی اقتصاد بوده است، اما با ادامه رشد این اقتصاد نوپا و پخته شدن کاربران آن، نوسانات نیز کاهش خواهد یافت.
نظر شما در رابطه با ارز فیات و آینده آن ها چیست؟
دیدگاه خود را در بخش نظرات برای ما بنویسید.
سوالات متداول:
ارز فیات چیست ؟
تفاوت ارز فیات با ارزهای دیجیتال در چیست؟
[…] از ارزهای فیزیکی هستیم؛ این ارزها را معمولا با نام پول فیات می‌شناسند. پول فیات همان ارزهای صادر شده از سوی دولت […]