متاورس چیست؟ هر آنچه که باید در مورد آینده متاورس بدانید!!

یکی از تازه ترین کلماتی که این روزها شنیده میشود متاورس (metaverse) است.هنگامی‌که مدیرعامل شرکت فیس‌بوک اعلام کرد که قصد دارد اسم فیس‌بوک را به متا تغییر دهد، دوباره واژه متاورس بر سر زبان‌ها افتاد و بسیاری از مردم در سراسر جهان به دنبال پیدا کردن مفهوم متاورس و آینده ای که در انتظارش است بودند. شاید با خود فکر کنید این مفهوم به تازگی ساخته شده است اما جالب است بدانید عبارت متاورس و پیدایش آن به سه دهه گذشته برمی‌گردد.

یکی از دلایلی که باعث شد این تکنولوژی پیشرفت چشم‌گیری داشته باشد گسترش همه‌جانبه تکنولوژی، افزایش سرعت اینترنت در سطح جهان است که باعث ایجاد بسترهای امن و غیرمتمرکز برای ساخت اپ و دستگاه‌های واقعیت مجازی شد. در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم این مفهوم آشنا کنیم و نگاه کاملی به فلسفه ایجاد این تکنولوژی داشته باشیم. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

متاورس چیست؟

متاورس از ترکیب دو کلمه انگلیسی به نام meta و universal تشکیل‌شده است که متا به معنای فرا و universal به معنای جهانی است. جالب است بدانید این واژه برای اولین بار در رمان معروف تصادف در برف نوشته‌شده است که نویسنده آن نیل استفنسون است. در این رمان افراد به‌صورت مجازی با آواتارهای خود در ارتباط هستند و خریدوفروش انجام می‌دهند و حتی با رقیبان خود وارد میدان جنگ می‌شوند.

با توجه به اینکه برای اولین بار واژه متاورس بدون هیچ پیش‌زمینه‌ای در یک رمان آورده شده است می‌توانیم پی ببریم که این قصه سر دراز دارد.

آنجه که امروز به متاورس معروف است شبیه رمان تصادف در برف است با این تفاوت که روزبه‌روز داستان‌های آن رمان بیشتر به واقعیت نزدیک می‌شود. دنیای متاورس فراتر از آن چیزی است که ما فکر می‌کنیم و در آن افراد با کمک سخت‌افزارها و نرم‌افزارها به دنیای مجازی متصل می‌شوند و در آن می‌توانند یک هویت مستقل داشته باشند، هویتی که می‌تواند به کنسرت برود یا یک خانه را خریدوفروش کند.

اگر بخواهیم مفهوم این تکنولوژی را به‌صورت ساده‌تر بیان کنیم می‌توانیم بگوییم، ترکیبی از چند فناوری به‌روز دنیا است که اگر بخواهیم معروف‌ترین آنها را برای شما نام ببریم می‌توانیم به واقعیت مجازی اشاره‌کنیم که در آن افراد با استفاده از واقعیت مجازی می‌توانند در یک جهان دیجیتال مانند افراد عادی زندگی کنند. برای مثال آنها می‌توانند به کنسرت بروند، سفرهای مجازی خود را پیش بگیرند و حتی ارتباطشان را با دوستان صمیمی خود حفظ کنند.

متیو بال یا Matthew Ball شریک مدیر شرکت Epyllion Industries دراین‌باره می‌گوید:

در حال حاضر ما در آستانه اینترنت بعدی هستیم.

شاید با خود فکر کنید که اصطلاح متاورس تازگی بر سر زبان‌ها افتاده است درصورتی‌که این اصطلاح بیش از سه دهه است که وجود دارد اما به دلیل اتفاقات اخیر که مدیرعامل شرکت فیس‌بوک اعلام کرد که قصد دارد فیس‌بوک را به یک شرکت متاورسی به نام متا تغییر نام دهد باعث شد که بسیاری از سرمایه‌گذاران سرمایه‌های خود را به‌سوی متاورس سوییچ کنند و همچنین برای مردم عادی نیز سؤال شد که دنیای متاورس چه دنیایی است و چه کاربردی دارد که در ادامه مقاله با ویژگی‌های اساسی آن بیشتر آشنا می‌شویم.

ویژگی‌های اساسی متاورس چیست؟

همان‌طور که می‌دانید و قابل‌درک است دنیای متاورس با فضای مجازی کاملاً متفاوت است و به‌طورقطع می‌توان گفت که ایجاد اینترنت و بستری برای فضای مجازی و شبکه‌ای اجتماعی پیش‌نیازی برای دنیای متاورس و ساخت آن بوده است.

متاورس سه ویژگی اساسی را درون خود جای‌داده است که این سه ویژگی باعث ایجاد تفاوت بین دنیای متاورس و فضای مجازی شده است. این سه ویژگی عبارت‌اند از:

• حضور
• تعامل
• استانداردسازی

که در ادامه مفهوم تک‌تک این ویژگی‌ها را برای شما بیان می‌کنیم. پس در ادامه مقاله همراه ما باشید.

ویژگی «حضور» در متاورس چیست؟

همان‌طور که گفتیم حضور یا Presence یکی از ویژگی‌های دنیای بی‌نهایت متاورس است. حضور یعنی کاربران تا حد ممکن بتوانند محیط را واقعی در نظر بگیرند و آن را لمس کنند. در دنیای مجازی، حس حضور با درصد کمی وجود دارد و این حس با تماس صوتی یا تصویری ایجاد می‌شود.

بدیهی است که تماس تصویری حس حضور بیشتری نسبت به تماس صوتی داشته باشد یا حتی چت کردن اما به‌طور مثال در تماس تصویری، هنگامی‌که شما با فردی به‌صورت تصویری صحبت می‌کنید به دلیل اینکه محیط اطرافتان یکی نیست و متفاوت است انتقال حس حضور با شکست مواجه می‌شود.

متاورس با توجه به ضعف‌هایی که در فضاهای مجازی دیده بود تصمیم گرفت حس حضور را با استفاده از دستگاه و تکنولوژی‌های جدید به کاربران منتقل کند. کاربران این نوع حضور را می‌توانند با استفاده از عینک‌های سه بعدی تجربه کنند و استفاده از این نوع عینک‌ها به افراد این امکان را می‌دهد که دنیای اطراف خود را واضح‌تر به‌صورت سه بعدی یا چندبعدی ببینند.

ویژگی «تعامل» در متاورس چیست؟

دومین ویژگی مهم متاورس که باعث تفاوت مهم با فضای مجازی شده است، تعامل یا interoperability است. مفهوم این ویژگی این است که افراد می‌توانند دارایی و اموال خود را در دنیای دیگر تعامل کنند و از آن استفاده کنند. به‌طور مثال شما خانه‌ای در دنیای متاورس X  خریداری کردید و قصد دارید از آن در دنیای متاورس y استفاده کنید، این ویژگی به افراد این امکان را می‌دهد که بدون هیچ نگرانی این کار را انجام دهند و حتی اموال و دارایی‌های خود را به فروش برسانند.

توجه داشته باشید این ویژگی در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام صدق نمی‌کند و می‌توانیم درباره این موضوع بگوییم که محتوا و عکس پروفایل اینستاگرام شما هیچ ربطی به پروفایل شما در لینکدین یا تلگرام ندارد و هرکدام باهم متفاوت هستند.

ویژگی استانداردسازی در متاورس چیست ؟

در این قسمت می‌خواهیم شما را با ویژگی استانداردسازی یا Standardization آشنا کنیم. این ویژگی به معنای تلاش برای ایجاد استاندارهای مشخصی برای ساخت برنامه و تجهیزات در دنیای متاورس است تا متاورس‌های متفاوت بتوانند از برنامه‌ها و تجهیزات دیگر پشتیبانی کنند و از این طریق نیز بتوانند تعاملی بین پلتفرم‌های دیگر ایجاد کنند.

به طور مثال فرض کنید شما ابزارهای سه بعدی فیسبوک را خریداری کردید و قصد دارید از آن در پلتفرم دیگری استفاده کنید و اگر ویژگی استانداردسازی وجود نداشته باشد شما مجبور هستید که برای استفاده از هر پلتفرمی ابزار مخصوص به آن را خریداری کنید و این موضوع اصلاً به‌صرفه و اقتصادی نیست و باعث می‌شود که فضای متاورس نه تنها گسترش پیدا نکند بلکه روزبه‌روز تقاضا برای آن کم شود. استانداردسازی یا Standardization یکی از ویژگی‌های حیاتی دنیای متاورس است که توسط شرکت‌ها ایجاد می‌شود.

فلسفه ایجاد و ساخت متاورس

انسان همیشه تمایل دارد که چیزهای جدیدی را در اطراف خود کشف و خلق کند و این ویژگی سبب شده است که انسان‌ها از سایر موجودات و حیوانات جدا شوند. همان‌طور که دیدید تمایل به خلق در طول دوران بشریت وجود داشته است و در ادامه نیز وجود خواهد داشت و منجر به ایجاد ابزار و فناوری‌های جدید شده است.

ایجاد تکنولوژی و فناوری‌های جدید توسط بشر باعث شده است که تغییرات اساسی در زندگی و فرهنگ انسان‌ها به وجود بیاید و متاورس را می‌توان به‌عنوان یک ایده بکر در نظر گرفت که به افراد این امکان را می‌دهد که با کنار زدن برخی از محدودیت‌ها بتوانند در فعالیت‌های موردعلاقه خود حضورداشته باشند و با افراد نیز در تعامل باشند.

شاید در کتاب‌های مختلف خوانده باشید که انسان‌ها در انقلاب صنعتی اول و دوم موجب شدند که فرآیند تولید و مصرف از هم جدا شود و در ادامه نیز باعث بالا رفتن راندمان فعالیت‌ها در این حوزه شدند. در انقلاب صنعتی سوم، بستر آنلاین شکل گرفت و بسیاری از افراد توانستند تراکنش‌ها و انتقال یا دریافت اطلاعات خود را بر مبنای بستر آنلاین انجام دهند.

جالب است بدانید حال در کل جهان صحبت از انقلاب چهارم است، انقلابی که باعث می‌شود انسان‌ها بیشتر از قبل باهم تعامل داشته باشند و در آن تولید و مصرف در یک راستا اتفاق خواهد افتاد.

چه زمانی می‌توانیم در دنیای متاورس زندگی کنیم؟

مارک زاکربرگ مدیرعامل فیس‌بوک یا همان متا اعلام کرده است که پنج الی ده سال طول می‌کشد که دنیای متاورس و ویژگی‌های کلیدی آن بین مردم جا بیوفتد یا بهتر است بگوییم به یک جریان اصلی و مهم در زندگی تبدیل شود اما اگر بخواهیم از یک دید دیگر به این موضوع نگاه کنیم می‌توانیم بگوییم که جنبه‌های از متاورس هم‌اکنون در جهان وجود دارد.

هدست‌های واقعیت مجازی و یا دنیای همیشه آنلاین در حال حاضر وجود دارند ولی ممکن است برای همه افراد در جهان قابل‌دسترس نباشد برای همین نمی‌توان گفت که در سال 2021 متاورس به یک جریان اصلی زندگی تبدیل‌شده است.

تکنولوژی‌های درگیر در متاورس

در بخش قبل شما را با ویژگی‌های دنیای متاورس ازجمله تعامل، حس حضور و استاندارسازی آشنا کردیم و گفتیم که متاورس قصد دارد که دنیایی فراتر از دنیای فیزیکی ایجاد کند که در آن بسیاری از فعالیت‌های دنیای واقعی وجود دارد و در کنار این فعالیت‌ها، فعالیت‌های دیگری در دنیای بی‌نهایت متاورس وجود دارد که وجودش در دنیای واقعی ممکن نیست مانند سفر در زمان، سفر به آسمانها، صحبت با آواتارها و… و همه این‌ها فعالیت‌هایی هستند که در دنیای متاورس قابل‌دسترسی هستند.

حال شاید با خود بپرسید چه تکنولوژی‌هایی در دنیای متاورس وجود دارد که این‌همه امکان را برای انسان فراهم می‌سازد؟ نظر شما چیست؟

واقعیت افزوده در متاورس چیست؟

واقعیت افزوده یا Augmented Reality یک نسخه حرفه‌ای از دنیای اطراف ما یا همان دنیای فیزیکی است که این تکنولوژی از طریق عناصر بصری، صوتی و متحرک‌های حسی تشکیل می‌شود. جالب است بدانید مفهوم اساسی این واقعیت برای اولین بار دربازی‌های کامپیوتری بیان شد که در آن به افراد این امکان را می‌داد که با استفاده از هدفون‌های مخصوص بتوانند دنیای اطراف یا دنیای فیزیکی را با ویژگی‌های بیشتری ببینند.

امروز واقعیت افزوده علاوه بر استفاده در دنیای متاورس، در صنایع مختلف دیگری ازجمله مراقبت‌های پزشکی از آن استفاده می‌شود.

یکی از ویژگی‌های مهم واقعیت افزوده قرار گرفتن اشیا ساخته شده در فضای مجازی در کنار بقیه اشیا در دنیای واقعی است که با استفاده از مانیتورهای خاص این کار انجام می‌شود. جالب است بدانید این وسایل مجازی باید ازنظر اندازه و هندسی با اشیای واقعی یکی باشند و در غیر این صورت تصویر مناسب و واضحی به کاربر نشان داده نخواهد شد.

یکی دیگر از ویژگی‌هایی که می‌توان به آن اشاره کرد، داشتن تعامل با اشیا مجازی است و تعامل باید به‌صورتی باشد که اشیا مجازی به دستور کاربر پاسخ آنی دهند. برای مثال شما دستور می‌دهید که پنجره باز شود و با دستور شما پنجره باید حالت باز شدن به خود بگیرد.

حال شاید با خود بپرسید واقعیت افزوده در متاورس چه کاربردی دارد؟

در دنیای متاورس ما به دنبال این هستیم که بتوانیم اشیا مجازی را در دنیای مجازی در کنار اشیای واقعی در دنیای واقعی داشته باشیم تا با استفاده از این تکنولوژی حس واقعی بودن به کاربر دست دهد که تمام این کار‌ها با استفاده از واقعیت افزوده اتفاق می‌افتد.

واقعیت مجازی در متاورس چیست؟

احتمالاً با واقعیت مجازی یا VR آشنایی دارید. واقعیت مجازی یک محیطی شبیه دنیای واقعی است که ویژگی‌های متفاوتی نسبت به دنیای واقعی دارد. در دنیای مجازی یا همان واقعیت مجازی با استفاده از بهترین گرافیک‌ها و سخت‌افزارهای موردنیاز یک محیط شبیه‌سازی‌شده با دنیای واقعی ایجاد می‌شود که شما در آن به‌عنوان یک کاربر یا شرکت کننده منفعل نیستید و شما کاملاً وابسته به شرایط موجود در آن فضا هستید.

توجه داشته باشید که واقعیت مجازی کاربرد بیشتری نسبت به واقعیت افزوده دارد. جالب است بدانید یکی از محصولات شرکت متا Horizon Workrooms است که سازمان‌ها با استفاده از این واقعیت مجازی می‌توانند جلسات کاری خود را برگزار کنند. در فضای این پلتفرم یک میز جلسه وجود دارد که افراد موردنظر می‌توانند با استفاده از عینک VR یا تماس تصویری به آن وصل شوند.

تفاوت واقعیت افزوده و واقعیت مجازی در متاورس چیست؟

به‌طورکلی می‌توان گفت که واقعیت افزوده و واقعیت مجازی دارای یک هدف مشترک هستند و هدف آنها ایجاد یک محیط مجازی با ویژگی‌های دنیای واقعی است تا کاربران بتوانند به‌راحتی حس کنار هم بودن را یا همان حس حضور را در کنار یکدیگر احساس کنند. تفاوت‌های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی در دنیای متاورس به شرح زیر است:

• کاربران در واقعیت مجازی توسط سخت‌افزارها یا همان سیستم‌ها کنترل می‌شوند اما کاربرانی که از واقعیت افزوده استفاده می‌کنند، کنترل حضور خود را در محیط واقعی و مجازی بر عهده دارند و می‌توان گفت این دو نمونه کاملاً به هم وابسته هستند.
• برای حضور در واقعیت مجازی فقط به یک هدست نیاز دارید درصورتی‌که برای حضور در واقعیت افزوده می‌توانید با یک گوشی هوشمند اقدام کنید.
• می‌توان گفت هدف واقعیت افزوده بهبود دنیای واقعی و مجازی است درصورتی‌که هدف واقعیت مجازی فقط بهبود دنیای خیالی یا همان مجازی است.
• واقعیت افزوده کاملاً مبتنی بر دنیای واقعی است درصورتی‌که واقعیت مجازی کاملاً مبتنی بر دنیای مجازی است.

هوش مصنوعی در متاورس چیست؟

احتمالاً تابه‌حال با عبارت هوش مصنوعی یا Artificial Intelligence برخورد کرده‌اید. هدف این تکنولوژی هوشمند سازی ماشین‌ها با استفاده از هوش انسان است و این علم به ماشین‌ها این امکان را می‌دهد که شرایط محیط را درک کنند و با توجه به محیط اطرافشان، اقدام و تصمیم مناسبی را بگیرند. به‌طور مثال گوشی هوشمند شما یا لپ‌تاپتان این ویژگی را دارد که صدای شما را بشنود و سپس آن را تایپ کند و این ویژگی را به‌راحتی می‌توان به هوش مصنوعی نسبت داد.

همان‌طور که می‌دانید در دنیای متاورس ما با تعداد زیادی از داده‌ها برخورد داریم و این داده‌ها می‌تواند تصویری، متنی، صوتی و … باشد. برخی از متاورس‌ها بر پایه بلاک چین هستند و این نمونه از متاورس‌ها هرکدام یک داده منحصربه‌فرد دارند که می‌توان آنها را ردیابی کرد. جالب است بدانید از این داده‌ها می‌توان به‌عنوان یک ورودی برای تکنولوژی هوش مصنوعی در نظر گرفت که هدف آن بهبود سیستم متاورس است.

حال سؤال اصلی می‌تواند این باشد که هوش مصنوعی چه کاربردی در متاورس دارد؟

متاورس از علم هوش مصنوعی یا Artificial Intelligence در کنار بلاک چین استفاده می‌کند تا بتواند یک دنیای دیجیتال تشکیل دهد که در آن به افراد و کاربران امکان فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی داده شود بدون اینکه حتی ذره‌ای با محدودیت‌های دنیای واقعی درگیر شوند.

متاورس و فیس‌بوک

همان‌طور که می‌دانید فیس‌بوک (Facebook) گام بزرگی در دنیای متاورس برداشته است و در اولین گام تصمیم گرفت اسم فیس‌بوک را به متا (Meta) تغییر دهد.

مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg)، مدیرعامل فیس‌بوک، دراین‌باره گفته:

امیدوارم در آینده به‌عنوان یک شرکت در این زمینه دیده شویم و قصد دارم کار و هویت خود را بر آنچه در حال ساخت آن هستیم، تثبیت کنم. ما اکنون به‌عنوان دو بخش مختلف به کسب‌وکار خود نگاه می‌کنیم و گزارش می‌دهیم؛ یکی برای خانواده اپ‌هایمان و دیگری برای تلاشی که در پلتفرم‌های آینده انجام می‌شود.

حالا به‌عنوان بخشی از پروژه، زمان آن فرارسیده است که یک برند جدید اتخاذ کنیم تا همه کارهایی را که انجام می‌دهیم در برگیرد؛ تا منعکس کنیم چه کسی هستیم و قصد ساخت چه چیزی را داریم.

بدیهی است که شرکتی به بزرگی فیس‌بوک دارای منابع مالی و گردش حساب بالایی باشد و مارک زاکربرگ با ورود به دنیای متاورس تحولی بزرگی را در این دنیا ایجاد کرد و از طرف دیگر همکاری فیس‌بوک با شرکت‌های بزرگ دیگر می‌تواند دلیل قابل‌قبول و محکمی برای مهم بودن این پروژه دانست.

مارک زاکربرگ درباره‌ی دنیای متاورس می‌گوید:

«در دنیای مجازی متاورس هرکسی می‌تواند هر کاری را که تصور می‌کند انجام دهد. با دوستان یا اعضای خانواده خود دورهم جمع شوند، کار کنند، در کلاس‌های آموزشی شرکت کنند، با یکدیگر بازی کنند، به خرید بروند، و به طور کلی تمامی تجربه‌هایی که انجام آن‌ها را با موبایل یا کامپیوتر نمی‌توان تصور کرد، از نزدیک حس کنند.»

نقش ارزهای دیجیتال و توکن‌های غیرمثلی (NFT) در متاورس

همان‌طور که در مقاله nft چیست توضیح دادیم،NFT مخفف عبارت Non-fungible tokens و به معنای توکن‌های غیرقابل تعویض است. این نوع توکن به‌عنوان سند مالکیت یا گواهی دیجیتال برای دارایی‌ها و سرمایه‌های دیجیتال صادر می‌شود. جالب است بدانید این توکن‌ها به‌صورت آنلاین مبادله و خریدوفروش می‌شوند و معمولاً با نرم‌افزارهای زیربنایی بسیاری از رمز ارزها و ارزهای دیجیتال کدگذاری می‌شوند.

شاید با خود فکر کنید که NFTها تازگی بر سر زبان‌ها افتاده است درصورتی‌که این نوع توکن‌ها از سال 2014 وجود داشته است و محبوبیت این توکن ها را می‌توان به تبدیل‌شدن یک روش محبوب برای خریدوفروش دارایی‌های دیجیتال ازجمله آثار هنری دانست. 

همان‌طور که گفتیم ان اف تی به‌تمامی کاربران اجازه می‌دهد تا به‌طور مثال یک اثر هنری را در درنیای متاورس به نام خود ثبت کنند و اگر مالکیت این موضوع اثبات شود دیگر اطلاعات قابل‌تغییر نیست. اگر بخواهیم به کاربردهای دیگر توکن‌های غیرقابل تغییر اشاره‌کنیم می‌توانیم به دنیای بازی‌ها اشاره‌کنیم که افراد می‌توانند آیتم‌ها و آپشن‌های مختلف بازی را با ان اف تی خریدوفروش کنند.

آیا متاورس جایگزین اینترنت خواهد شد؟

این روزها بسیاری می‌گویند که به‌زودی قرار است که جای اینترنت فعلی را بگیرد و آن را اینترنت آینده نامیدند. اگر بخواهیم از دید دیگر ببینیم می‌توانیم بگوییم این نظریه درست است به دلیل اینکه متاورس بسیاری از کارهای دست‌نیافتنی را برای ما دست‌یافتنی می‌کند اما آمار نشان می‌دهد که هنوز حجم انبوهی از اطلاعات بر روی اینترنت فعلی هستند و نمی‌توان این اطلاعات را به‌سادگی به متاورس انتقال داد. مدیرعامل فیس‌بوک اعتقاد دارد که متاورس نسخه‌ای کاملاً متفاوت با اینترنت فعلی است و همچنان اینترنت فعلی در اختیار کاربران خواهد بود.

سخن آخر

در این مقاله قصد داشتیم شما را با دنیای بی‌نهایت متاورس آشنا کنیم و نگاه کلی به‌ویژگی‌ها انداختیم و در آخر مقاله به شما کاربران گفتیم که حجم زیادی از داده‌ها هنوز بر روی اینترنت فعلی است و امکان انتقال آنها وجود ندارد و یا به عبارتی دیگر سال‌ها طول می‌کشد تا جایگزین اینترنت فعلی شود. ممنون از اینکه تا پایان این مقاله همراه ما بودید.

سوالات متداول: