قرارداد هوشمند (Smart Contract) چیست و چه ویژگی هایی دارد

اسمارت کانترکت یا قرارداد هوشمند قراردادی است که در فضای دیجیتال نوشته و اجرا می شود. در اصل اسمارت کانترکت مانند قراردادهای معمولی، توافق نامه ای بین دو یا چند نفر نوشته و تائید می شود. در این توافق نامه بندهای قرارداد، شرایط و قوانین و… ثبت می شود. قرار دادهای هوشمند مثل قراردادهای معمولی نوعی توافق نامه ما بین طرفین است که به صورت دیجیتال ایجاد و اجرا آن به صورت اتوماتیک است.

قرارداد هوشمند چیست؟

اسمارت کانترکت یا قرارداد هوشمند یک قطعه کد برنامه نویسی میباشد که بر روی شبکه بلاک چین قرار می گیرد. این کد بدون واسطه و تائید فردی خاص، در موقع لزوم اجرا می شود. قرارداد هوشمند فقط بر روی بستر بلاک چین قابل اجرا است. فناوری بلاک چین قابلیت ها و امکانات بسیار زیادی برای ما به ارمغان می آورد. با استفاده از این قابلیت ها، اسمارت کانترکت ها تفاوت های بسیار زیادی با قراردادهای معمولی پیدا می کنند.

نکته جالب در مورد اسمارت کانترکت ها این است که به هیچ وجه قابل توقف نیستند و هیچ کس نمی تواند از اجرای آن ها جلوگیری کند. حتی خود فردی که آن قرار داد را برنامه نویسی کرده نیز نمی تواند جلوی آن را بگیرند.

استفاده از قرارداد هوشمند نیاز به شناخت و اعتماد طرفین به هم دیگه و یا ضامن را به طور کل از بین می رود. همچنین بعد از تائید و اجرا، امکان دستکاری و یا توقف وجود ندارد. یکی دیگر از ویژگی های موثر بلاک چین توزیع پذیری آن است که وقتی قرارداد هوشمندی روی شبکه بلاکچین قرار می گیرد.

تمام اعضا یا نود ها یک نسخه از آن را دارند. پس هیچ گونه تغییری در اطلاعات ثبت شده، نمی توان اعمال کرد.

قرارداد هوشمند با این هدف ساخته شده است که نیاز به واسطه ها و ضمانت را از بین ببرد و در صورت لزوم بندهای قرارداد اجرا شود و هیچ کسی نتواند از اجرا نشدن آن جلوگیری کند. این حذف شدن واسطه ها هزینه ها را بسیار کاهش می دهد. همچنین قراردادهای هوشمند به ثبت در جای خاصی مثل دفاتر اسناد رسمی نیاز ندارند.

1- بررسی موضوع اصلی و شرایط دسترسی

قبل از نوشتن و تنظیم قرارداد هوشمند باید موضوع را بررسی کرد. همچنین دسترسی کامل به پروژه برای تائید یا کنترل در قرارداد هوشمند وجود داشته باشد.

2- قوانین و شرایط قرارداد و امضای دیجیتال

برای امضای قرارداد هوشمند در ابتدای امر شرایط و قوانین به صورت کامل مورد بررسی قرار می گیرد. وقتی که کدنویسی قرارداد هوشمند انجام شد و و شرایط به تائید طرفین رسید، تمام اعضای شرکت کننده با استفاده از امضای دیجیتال و یا کلید خصوصی آن را تائید و اجرا می کنند.

3- اوراکل

اوراکل ها در واقع ابزارهای واسط و ارتباطی می باشند که اطلاعات مورد نیاز شبکه را تامین و درستی اطلاعات و داده ها بررسی می کنند. اوراکل ها بلاک چین و دنیای خارج از شبکه را به هم دیگر متصل می کنند. اوراکل ها با طرح سوالاتی اطلاعات مورد نیاز بلاک چین را جمع آوری کرده و در اختیار بلاک چین می گذارد. این اطلاعات می تواند شامل قیمت و آب و هوا و… باشد.

4- شبکه انحصاری

برای اجرای قرارداد هوشمند در شبکه بلاک چین از ماشین مجازی و داکر استفاده می شود. با استفاده از کلاینت قرارداد هوشمند به بلاک چین ارسال می شود و در مرحله بعد ما بین تمامی نودها به اشتراک گذاشته می شود. این مسیر برای هر قرارداد انحصاری خواهد بود.

این مقاله را هم بخوانید:

هاوینگ بیت کوین چیست و چگونه بر قیمت تاثیر می‌گذارد؟

مزایای اسمارت کانترکت (Smart Contract)

1- امنیت بسیار بالا

یکی از ویژگی های قرارداد هوشمند در بلاک چین توزیع پذیری است. این ویژگی بعد از ثبت در تمام شبکه اجازه و امکان تغییر و یا حذف اسمارت کانترکت وجود ندارد. تغییر ناپذیری باعث ایجاد امنیت بالا در این قرارداد ها می شود. در واقع امنیت در اسمارت کانترکت یکی از ویژگی ها اصلی و از مزایای قرارداد هوشمند می باشد.

2- افزایش سرعت

حذف واسطه ها به طور کلی باعث کاهش هزینه ها و افزایش سرعت می شود. همچنین با استفاده از قرارداد هوشمند نیازی به سپری کردن زمان برای پروسه های زمان بر قدیمی نیست و از بین رفتن واسطه ها به طور کامل باعث صرفه جویی در زمان می شود.

3- استفاده از قراردادهای هوشمند آماده

کدنویسی قراردادهای هوشمند به صورت کد باز (Open Sourse) است. اسمارت کانترکت های آماده و از پیش کد نویسی شده بسیاری وجود دارد که می توان یکی از آن ها را انتخاب و تغییرات مورد نیاز خود را ایجاد کرد و به صورت مجزا ایجاد کنید.

4- اجرای خودکار و عملکرد مستقل

همه شرایط ثبتی در قرارداد هوشمند به صورت اتوماتیک انجام می شود. هیچ فردی نمی تواند جلوی اجرایی شدن برنامه را گرفت. در اصل مدیریت قوانین و در واقع کنترل اجرای آن ها شرایط قرارداد در دست شماست

5- عدم نیاز به اعتماد سازی یا استفاده از ضامن

با استفاده از دفتر کل عمومی بلاک چین و ثبت قرارداد هوشمند به روی آن، نیازی نیست که به طرف قرارداد اعتماد داشته باشید یا نسبت به آن فرد شناخت داشته باشید. زیرا قرارداد هوشمند لزوم اجرایی دارد و به هیچ وجه قابل توقف نیست. همچنین در صورت ثبت هیچ گونه تغییری در آن نمی توان ایجاد کرد. این مورد باعث افزایش اعتماد به قرارداد می شود.

6- کاهش هزینه ها

قراردادهای معمولی و سنتی نیاز به انجام پروسه های طولانی و زمان بر دارند. این فعالیت ها هزینه های قابل توجه ای نیز دارند. با حذف واسطه ها و ضامن ها مانند دفاتر مشاور، دفتر ثبت اسناد و… سرعت روند کارها افزایش پیدا می کند و هزینه های جانبی نیز حذف می شود.

معایب قرارداد هوشمند (Smart Contract)

1- خطاهای انسانی

با اینکه اجرای قرارداد هوشمند به صورت خودکار است؛ اما کدنویسی آن توسط برنامه نویس انجام می شود. اگر خطا و اشتباهی در روند کار رخ دهد و بر روی شبکه بلاک چین ثبت شود، امکان تغییر در آن وجود ندارد و این امر باعث ایجاد مشکل می شود.

2- عدم وجود مرجع قانونی خاص

مرجع قانونی خاص به دلیل ماهیت غیر متمرکز بودن بلاک چین و ارزهای دیجیتال و عدم وابستگی به دولت ها و یا سازمان ها، وجود ندارد. تا به حال خرید و فروش ارزهای دیجیتال و یا استفاده از صرافی ارز دیجیتال و بلاک چین به طور کامل مورد تائید هیچ دولت یا سازمانی نیست. با این شرایط در صورت بروز هر مشکلی، امکان مراجعه به هیچ مرجع قانونی وجود ندارد.

3- هزینه ایجاد قرارداد هوشمند

استفاده از اسمارت کانترکت در زمینه های مختلف باعث کاهش هزینه ها می شود. اما ساخت و تولید یک قرارداد هوشمند هزینه زیادی دارد. هزینه های برنامه نویسی و کدنویسی قراردادهای هوشمند، با توجه به نیاز به کارشناسان خاص و تخصصی، رقمی بالا خواهد بود.

4- مشکلات اوراکل

اوراکل ها نوعی واسطه ما بین شبکه بلاک چین و اطلاعات خارج از شبکه است. اگر شبکه مورد استفاده دچار حمله سایبری قرار گیرد، اثرات بسیار بدی روی قرارداد هوشمند می گذارد.

قراردادهای هوشمند چه کاربردهایی دارند؟

قراردادهای هوشمند در بلاک چین، ارزهای دیجیتال و تکنولوژی های تازه و نوظهور هستند که راه بسیاری برای گسترش و پیشرفت در پیش رو دارند. در ادامه چند مورد از کاربردهای مهم قرارداد هوشمند را معرفی می کنیم.

ایجاد توکن (Token)

یکی دیگر از موارد استفاده از قرارداد های هوشمند ایجاد توکن جدید است. توکن ها نوعی ارز دیجیتالی هستند که بلاک چین اختصاصی ندارند و از دیگر بلاک چین های دیگر به عنوان میزبان شبکه خود استفاده می کنند.

اینترنت اشیا (IOT)

بلاک چین و قراردادهای هوشمند بستر مناسبی برای اینترنت اشیا (IOT) فراهم می کنند. با ساخت شبکه بیسیم، تمام چیزها به اینترنت متصل می شوند و می توانند با اشتراک گذاری اطلاعات و داده ها اشیا را به یکدیگر متصل کنند.

انتخابات

با استفاده از شبکه بلاک چین و به کار گیری فناوری اسمارت کانترکت، انتخابات را می توان به صورت دقیق و بدون تقلب برگزار کرد. به این صورت نتیجه انتخابات بعد از رای گیری در شبکه بلاک چین ثبت می شود و امکان تغییر در آن وجود ندارد.

مدیریت و اجرا

یکی از قابلیت های بلاک چین، اجرای دقیق و منظم کارها است. با استفاده از قراردادهای هوشمند کارهایی مانند مدیریت و کنترل، پرداخت حقوق، تعیین ساعات کاری و… به صورت خودکار انجام می گیرد.

مالکیت حقوق معنوی

آثار هنری و فرهنگی مانند فیلم، سریال، آلبوم موسیقی و… مالکیت حقوقی و معنوی دارند. یعنی تمام امتیازات و درآمدها باید به صاحب اثر برسد. اما با گستردگی استفاده از اینترنت، این آثار به راحتی در فضای اینترنت پخش می شوند و هیچ هزینه ای در قبال آن ها پرداخت نمی شود.

با استفاده از قابلیت های بلاک چین و اسمارت کانترکت می توان شرایط خاصی برای پیشگیری از این اتفاق ایجاد کرد. به طور مثال در صورت پرداخت بهای اثر توسط مخاطب، اجازه دانلود برای وی صادر شود.

نظر شما در رابطه با تکنولوژی قراردادهای هوشمندو یا اسمارت کانترکت چیست؟

دیدگاه خود را در بخش نظرات برای ما بنویسید.

سوالات متداول: